Chuyên mục “Du lịch xanh Việt Nam – Kiến tạo sự bền vững từ gốc rễ” giới thiệu các mô hình, sáng kiến và giải pháp phát triển du lịch theo hướng bền vững, thân thiện môi trường, góp phần gìn giữ giá trị văn hóa – sinh thái và thúc đẩy tăng trưởng xanh trong ngành du lịch Việt Nam.
Bài mở đầu: DU LỊCH XANH - HÀNH TRÌNH TRỞ VỀ VỚI GIÁ TRỊ BỀN VỮNG
Trong một thế giới đang biến động từng ngày bởi khủng hoảng môi trường, đại dịch và biến đổi khí hậu, ngành du lịch không thể tiếp tục đi theo lối mòn cũ. Du lịch xanh tưởng như là một xu hướng mới, thực chất là tư duy phát triển bền vững đã đến lúc được đánh thức. Không đơn thuần là giải pháp giảm phát thải hay tổ chức sản phẩm, Du lịch xanh đặt ra một câu hỏi cốt lõi: “Làm du lịch thế nào để không chỉ có lợi hôm nay, mà còn bền vững cho ngày mai?”
Một khởi đầu chính thức cho hành trình chuyển đổi. Tháng 4 năm 2025, tại Hội chợ Du lịch Quốc tế VITM – Hà Nội, Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam (VGTA) chính thức ra mắt, đánh dấu một bước đi mang tính tổ chức và chiến lược cho lộ trình phát triển du lịch xanh của các doanh nghiệp du lịch tại Việt Nam. Là một đơn vị trực thuộc Hiệp hội Du lịch Việt Nam (VITA), Liên chi hội được thành lập với mục tiêu xây dựng và triển khai Bộ tiêu chí Du lịch xanh (VITA GREEN), phát triển mạng lưới các doanh nghiệp tiên phong thực hành du lịch xanh và góp phần thúc đẩy chuyển đổi toàn ngành theo hướng bền vững, có trách nhiệm và giàu bản sắc. Việc hình thành một tổ chức chuyên biệt thể hiện bước chuyển từ nhận thức sang hành động có hệ thống, từ tự phát sang chuyên nghiệp hóa trong định hướng phát triển du lịch bền vững.
Du lịch xanh, từ tinh thần đến thực hành. Khác với cách hiểu giản đơn rằng du lịch xanh là đi đến các khu sinh thái, rừng, núi, biển… Du lịch xanh là một hệ giá trị phát triển. Nó bao gồm:
- Xanh trong tư duy. Xem thiên nhiên, văn hóa và cộng đồng là đối tác đồng hành, chứ không chỉ là "tài nguyên" để khai thác.
- Xanh trong vận hành. Giảm thiểu tác động môi trường, tiết kiệm năng lượng, sử dụng vật liệu địa phương, hạn chế rác thải.
- Xanh trong kết nối. Hướng đến sự công bằng và bao trùm, nơi cộng đồng được hưởng lợi, người lao động được bảo vệ và du khách được giáo dục về trách nhiệm.
- Xanh trong thị trường: Xây dựng thương hiệu điểm đến gắn liền với giá trị thực, chứ không chỉ là những khẩu hiệu quảng bá.
Với tinh thần đó, VGTA không chỉ đặt ra các tiêu chuẩn, mà còn thúc đẩy hệ sinh thái du lịch xanh đa chiều từ các sản phẩm du lịch sinh thái, cộng đồng đến truyền thông xanh và thị trường tiêu dùng có trách nhiệm.
Không phải trào lưu, mà là chiến lược lâu dài. Du lịch xanh không đơn thuần là xu hướng thị trường để chạy theo, mà là nền tảng cho tái cấu trúc doanh nghiệp và điểm đến. Nếu không chuyển đổi, nhiều địa phương nổi tiếng sẽ đối mặt với nguy cơ quá tải, suy thoái tài nguyên và mất bản sắc. Trong bối cảnh khách quốc tế ưu tiên yếu tố bền vững, việc thiếu chiến lược xanh sẽ khiến du lịch đánh mất lợi thế cạnh tranh. Chiến lược du lịch xanh cần được lồng ghép vào chính sách quốc gia, quy hoạch điểm đến, đầu tư và đào tạo. Cụ thể:
- Thúc đẩy đầu tư xanh, hỗ trợ hạ tầng thân thiện môi trường, tour giảm phát thải.
- Phát triển bộ chỉ số xanh, không chỉ đo lường khách mà còn đánh giá tác động sinh thái – văn hóa – xã hội.
- Tái định hình sản phẩm, chuyển từ đại trà sang cá thể hóa, từ nhanh chóng sang trải nghiệm sâu sắc, từ công nghiệp sang bản địa.
- Kết nối vùng và liên ngành, tích hợp nông nghiệp xanh, làng nghề, giáo dục, nghệ thuật và công nghệ vào du lịch.
Có lẽ du lịch nên được hiểu lại, không chỉ là đi để đến nơi nào đó, mà là đi để thấy, để hiểu và để yêu. Khi một người khách đặt chân lên mảnh đất lạ, điều người đó mang theo không nên chỉ là máy ảnh, mà là sự tôn trọng. Du lịch xanh khuyến khích mỗi chuyến đi trở thành một sự kết nối với con người, thiên nhiên, văn hóa bản địa.
Một chuyên mục, một hành trình gắn bó lâu dài. Chuyên mục “Du lịch xanh” trên Tạp chí Vietnam Travel được khai mở như một hành trình đồng hành, chia sẻ câu chuyện, mô hình, chính sách và sáng kiến thực tiễn từ mọi miền đất nước. Dù không kỳ vọng mỗi bài viết tạo ra thay đổi lớn, chúng tôi hy vọng từng trang sẽ góp phần xây dựng không gian đối thoại, nơi cộng đồng làm du lịch cùng chung tay vì một tương lai bền vững và nhân văn hơn. Bởi du lịch không chỉ là ngành kinh tế, mà còn là cách chúng ta kể câu chuyện của mình với thế giới. Một câu chuyện nếu viết bằng trách nhiệm và thấu hiểu sẽ luôn có sức sống lâu dài.
Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam xin giới thiệu chuyên mục “Du lịch xanh Việt Nam – Kiến tạo sự bền vững từ gốc rễ”, với từng bài viết khai thác một khía cạnh cụ thể trong hệ sinh thái du lịch xanh, từ nền tảng đến triển khai, thực hành, nhân rộng và kết nối quốc tế. Bài viết tiếp theo sẽ bàn về: “Du lịch xanh dưới góc nhìn chiến lược và thực hành.”